تقاضای کل (AD) و عرضه کل (AS) در اقتصاد کلان
تقاضای کل چیست؟
تقاضای کل در واقع مجموع تقاضای خانوارها، بنگاهها، دولت و حتی خارجیها از کالاها و خدمات نهایی یک اقتصاد در طی یک دوره زمانی است. در مدلهای سادهتر (مدل دو بخشی)، تقاضای کل به دو بخش اصلی تقسیم میشود:
- مخارج مصرفی خانوارها: خانوارها فقط کالاها و خدمات نهایی را مصرف میکنند.
- مخارج سرمایهگذاری بنگاهها: بنگاهها تنها کالاها و خدمات نهایی را برای سرمایهگذاری تقاضا میکنند.
در مدلهای پیچیدهتر، دو بخش دیگر به این تقاضا اضافه میشود:
- مخارج دولت: در مدل سه بخشی، دولت نیز به تقاضای کل وارد میشود.
- تقاضای خارجی: در مدل چهار بخشی، خالص تقاضای خارجی (یعنی صادرات منهای واردات) به تقاضای کل افزوده میشود. این همان خالص صادرات است که بر اساس تفاوت بین صادرات و واردات محاسبه میشود.
عرضه کل چیست؟
عرضه کل به مجموع کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک اقتصاد در طول یک دوره اشاره دارد. به طور ساده، عرضه کل همان تولید ملی یا درآمد ملی است، زیرا تمام کالاها و خدمات نهایی تولید شده به صورت درآمد به دست خانوارها میرسد.
تعادل در اقتصاد کلان
تعادل اقتصادی زمانی رخ میدهد که هیچ نیرویی برای تغییر وضعیت اقتصاد وجود نداشته باشد. در این حالت، عرضه کل (AS) با تقاضای کل (AD) برابر است و هیچ کالا یا خدماتی در انبارها باقی نمیماند.
شرایط تعادل: در اقتصاد کلان، تعادل زمانی برقرار است که:
- عرضه کل برابر با تقاضای کل باشد.
- تزریقها برابر با نشستها باشند.
- موجودی انبارها تغییر نکند.
برای نمونه، در مدل دو بخشی، روابط زیر را داریم:
Y = C + I
اگر Y > C + I
، موجودی انبارها افزایش مییابد. اگر Y < C + I
، موجودی انبارها کاهش مییابد.
سرمایهگذاری برنامهریزی نشده
تغییرات ناخواسته در موجودی انبار به سرمایهگذاری برنامهریزی نشده یا log معروف است. این تغییرات نشاندهنده این هستند که بنگاهها نتواستهاند پیشبینی دقیقی از تقاضا داشته باشند و کالاها یا خدمات تولید شده به دلایلی به انبار اضافه یا از آن کاسته میشود.