💰 مالیات، سوبسید و پیامدهای بیرونی به زبان ساده
تصور کن یه فروشگاه داری که نوشابه میفروشه. دولت اگه بخواد با مالیات فروش رو کمتر کنه، یعنی اون محصول پیامد منفی داره. برعکس، اگه پنل خورشیدی تولید کنی و بهت سوبسید بدن، یعنی پیامد مثبت داره.
پیامدهای خارجی یعنی تاثیرات مثبت یا منفی یه فعالیت اقتصادی روی دیگران که تو قیمت بازار لحاظ نشده.
📊 تفاوت مالیات و سوبسید
نوع پیامد | مثال ایرانی | ابزار دولت | هدف نهایی |
---|---|---|---|
منفی | تولید پلاستیک زیاد در کارخانههای جنوب تهران | مالیات | کاهش تولید تا سطح بهینه |
مثبت | نیروگاه خورشیدی در یزد | سوبسید | افزایش تولید تا سطح بهینه |
☕ مثال واقعی
یه کافه تو شیراز لیوان یکبارمصرف رو حذف کرده. دولت میتونه بهش کمک مالی کنه که بقیه کافهها هم ترغیب بشن این کار رو بکنن.
🧠 حرف پیگو چی بود؟
تولیدکنندهها همیشه حواسشون به تأثیر روی جامعه نیست. دولت با مالیات و سوبسید میتونه این اثرات رو وارد حساب و کتابشون کنه.
🎁 سوبسید کامل یعنی چی؟
وقتی دولت همه هزینههای تولید یه کالای مهم مثل داروی خاص رو بده، یعنی اون کالا خیلی ارزشمنده برای جامعه.
📚 کالاهای عمومی از نگاه ساموئلسون
مثلاً چراغ خیابون یا امنیت. همه با هم ازشون استفاده میکنن و کسی رو نمیشه از مصرفش محروم کرد. بخش خصوصی تمایلی به تولیدش نداره، پس این وظیفه دولت میشه.
🧮 تعادل بهینه چیه؟
اگه چند نفر یه آهنگ رو با اسپیکر گوش بدن و کیفیت گوش دادن برای همه یکسان بمونه، اون حالت تعادل بهینهست؛ رضایت همه باید تو یه سطح باشه.