عرضه به زبون آمیزاد

عرضه چیه؟

عرضه یعنی مقدار کالا یا خدماتی که تولیدکنندگان به بازار می‌فرستند، بر اساس یک قیمت خاص. به طور ساده‌تر، فرض کن که تولیدکننده‌ای می‌خواهد ماشین بفروشد، و می‌گوید که در سال ۲۰۰ هزار ماشین عرضه می‌کند. این یعنی ۲۰۰ هزار ماشین رو برای فروش به بازار می‌فرسته.

عوامل تاثیرگذار بر عرضه

عرضه تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار داره. این عوامل عبارتند از:

• قیمت کالا: اگر قیمت کالا بیشتر بشه، تولیدکنندگان تمایل دارند بیشتر عرضه کنند.
• هزینه‌های تولید: اگر هزینه‌های تولید بالا بره، ممکنه تولیدکنندگان کمتر عرضه کنند.
• تکنولوژی: هر چی تکنولوژی تولید پیشرفته‌تر باشه، تولید راحت‌تر و بیشتر میشه.
• انتظارات آینده: اگر تولیدکننده‌ها فکر کنند که قیمت‌ها در آینده بیشتر میشه، ممکنه الان عرضه رو بیشتر کنند.

به این ترتیب، رابطه مقدار عرضه و قیمت کالا به شکل یک معادله ریاضی می‌شه:

Q = F(P, TC, T, E, ...)

که در اینجا Q مقدار عرضه و P قیمت کالا هست. حالا اگه فرض کنیم که فقط قیمت تغییر کنه و باقی عوامل ثابت بمونند، میشه نوشت:

Q = F(P)

این معادله به نام تابع عرضه شناخته می‌شه و به طور ساده‌تر می‌گه که عرضه یک کالا با تغییر قیمت چطور تغییر می‌کنه.

تغییر در عرضه

تغییر در عرضه دو حالت داره:

1. تغییر در مقدار عرضه: یعنی وقتی قیمت تغییر می‌کنه، مقدار عرضه هم تغییر می‌کنه. برای مثال، اگه قیمت ماشین از ۱ میلیون به ۲ میلیون افزایش پیدا کنه، تعداد ماشین‌های عرضه‌شده هم از ۱۰ هزار تا به ۲۰ هزار تا می‌رسه.
2. تغییر در عرضه به دلیل عوامل دیگه: مثلا اگر هزینه تولید افزایش پیدا کنه، ممکنه عرضه کاهش پیدا کنه، حتی اگر قیمت هم ثابت بمونه. به همین دلیل، منحنی عرضه ممکنه به سمت چپ یا راست جابه‌جا بشه.

منحنی عرضه و تقاضا

منحنی عرضه معمولاً شیب مثبت داره، یعنی هر چی قیمت بیشتر میشه، تولیدکننده‌ها عرضه بیشتری می‌کنند. اما ممکنه در شرایط خاص منحنی عرضه عمودی یا حتی افقی بشه. مثلا، در دوره‌های کوتاه‌مدت، عرضه ممکنه ثابت بمونه و تغییرات قیمت تأثیر زیادی نداشته باشه.

تعادل بازار

تعادل یعنی زمانی که مقدار عرضه با مقدار تقاضا برابر باشه. فرض کن که تو یه بازار فروش موبایل هستی و قیمت هر موبایل به اندازه‌ای هست که همه موبایل‌ها فروش بره و هیچ کس هم نگران کمبود یا اضافی بودن کالا نباشه. اینجا بهش می‌گیم “تعادل بازار”. وقتی تعادل برقرار میشه، نه قیمت بالا میره نه پایین.

مثال از زندگی روزمره

فرض کن در ایران، وقتی قیمت نان افزایش می‌یابد، نانوایی‌ها بیشتر نان تولید می‌کنند چون قیمت بالاتر باعث میشه سود بیشتری به دست بیارند. این یعنی عرضه بیشتر میشه، اما اگه دولت قیمت نان رو کنترل کنه، ممکنه تولیدکننده‌ها کمتر نان تولید کنند چون سود کمتری به دست میارن.

تغییرات در نقطه تعادل

اگر عواملی مثل درآمد مردم، قیمت کالاهای مشابه یا حتی هزینه‌های تولید تغییر کنند، نقطه تعادل بازار جابه‌جا میشه. برای مثال، اگه درآمد مردم بیشتر بشه، تقاضا برای کالاهای عادی افزایش می‌یابد و به تبع اون، قیمت و مقدار تعادلی بیشتر میشه.

جدول نمونه برای تغییرات در عرضه

عامل تغییر	نوع تغییر عرضه	توضیح
قیمت بیشتر	افزایش عرضه	تولیدکننده‌ها تمایل دارند بیشتر عرضه کنند.
هزینه تولید بیشتر	کاهش عرضه	تولید برای تولیدکنندگان گران‌تر می‌شود، پس عرضه کاهش پیدا می‌کند.
بهبود تکنولوژی	افزایش عرضه	تکنولوژی بهتر تولید را ساده‌تر می‌کند، بنابراین عرضه بیشتر می‌شود.

قیمت‌های سقف و کف

قیمت سقف یعنی حداکثر قیمت که نمی‌توان بالاتر از آن فروخت. این قیمت‌ها معمولاً برای حمایت از مصرف‌کنندگان تعیین می‌شوند. مثلاً اگر قیمت اجاره‌خانه‌ها بالا بره، دولت می‌تواند سقفی برای قیمت‌ها تعیین کنه تا افراد نتونن بیش از حد از مردم پول بگیرند.

قیمت کف یعنی حداقل قیمتی که نمی‌توان پایین‌تر از آن فروخت. این قیمت‌ها برای حمایت از تولیدکنندگان یا کارگران تعیین می‌شود. مثلاً، در خیلی از کشورها حداقل دستمزد وجود داره که کارفرما نمی‌تواند کمتر از اون مبلغ به کارگر پرداخت کنه.

تأثیر مالیات بر عرضه و تقاضا

وقتی دولت مالیات می‌گیره، قیمت کالا بالا میره و تولیدکننده ممکنه مقداری از این مالیات رو به مصرف‌کننده انتقال بده. در نتیجه، قیمت نهایی کالا افزایش پیدا می‌کنه و مقدار عرضه کاهش می‌یابد.

مثال : فرض کن دولت مالیات بر سیگار رو افزایش بده. تولیدکننده مجبور میشه قیمت سیگار رو بالا ببره تا هزینه‌های اضافی رو جبران کنه. در این صورت، مصرف‌کننده‌ها ممکنه کمتر سیگار بخرند.