🎯دولت چه کارهست تو اقتصاد؟
📘دولت قراره تو اقتصاد چی کار کنه؟
یه سری از اقتصاددونا – بهشون میگن کلاسیکها – میگفتن بهتره دولت کلاً بیخیال دخالت بشه و بذاره بازار خودش راهشو پیدا کنه.
👤 آدام اسمیت؛ پدر اقتصاد مدرن
آدام اسمیت میگفت که دولت باید تو سه تا مورد خیلی مهم نقش داشته باشه:
وظایف دولت از دیدگاه آدام اسمیت | چرا لازمه؟ |
---|---|
دفاع در برابر دشمنهای خارجی | یعنی وجود ارتش برای حفظ امنیت کشور |
حفظ امنیت مردم در داخل کشور | یعنی پلیس و دادگاه برای جلوگیری از جرم و دعوا |
ایجاد خدمات عمومی | مثل جاده، پل، مدرسه، که هیچکس داوطلبانه نمیسازه چون سودی نداره |
🧠 مثال کاربردی :
تا حالا به این فکر کردی چرا کسی نمیاد خودش بره جادهی شمال رو آسفالت کنه؟ چون کلی هزینه داره و سود مستقیم نداره. اینجاست که دولت باید وارد بشه و این کارا رو انجام بده.
تا حالا به این فکر کردی چرا کسی نمیاد خودش بره جادهی شمال رو آسفالت کنه؟ چون کلی هزینه داره و سود مستقیم نداره. اینجاست که دولت باید وارد بشه و این کارا رو انجام بده.
👤 دیوید ریکاردو؛ مالیات کم، زندگی بهتر
ریکاردو میگفت مالیات باید تا ته ممکن پایین باشه. چون هرچی مالیات کمتر، مردم پول بیشتری برای خودشون دارن.
🧠 مثال کاربردی :
وقتی مالیات بر درآمد زیاد میشه، ممکنه کارمندای یه شرکت دیگه انگیزهای برای کار بیشتر نداشته باشن چون درصد زیادی از حقوقشون میره برای مالیات.
وقتی مالیات بر درآمد زیاد میشه، ممکنه کارمندای یه شرکت دیگه انگیزهای برای کار بیشتر نداشته باشن چون درصد زیادی از حقوقشون میره برای مالیات.
👤 جان استوارت میل؛ آزادی اقتصادی + قوانین عادلانه
استوارت میل میگفت که دولت فقط وقتی باید دخالت کنه که ضرورت داره. ولی از قانون کار حمایت میکرد که از حقوق کارگرها محافظت میکنه.
🧠 مثال کاربردی :
فرض کن رانندههای یه اپلیکیشن سفارش غذا بدون بیمه و با ساعت کاری بالا کار میکنن. قانون کار باید بیاد و شرایط انسانیتری براشون فراهم کنه.
فرض کن رانندههای یه اپلیکیشن سفارش غذا بدون بیمه و با ساعت کاری بالا کار میکنن. قانون کار باید بیاد و شرایط انسانیتری براشون فراهم کنه.
💡 تئوری مطلوبیت نهایی؛ وقتی که همه چی باید “به صرفه” باشه
تو اواخر قرن ۱۹، یه نظریه جدید اومد به اسم “مطلوبیت نهایی”. یعنی هر فرد باید اونقدری از یه کالا استفاده کنه که حس کنه دقیقاً میارزه به پولی که میده.
این میشه همون کارایی اقتصادی.
🧭 جمعبندی سریع
اقتصاددان | نظر درباره دولت | نظر درباره بازار |
---|---|---|
آدام اسمیت | فقط تو امنیت، عدالت و خدمات عمومی دخالت کنه | بازار خودش بلده چی کار کنه |
ریکاردو | مالیات باید تا ته ممکن پایین باشه | دولت دخالت نکنه |
استوارت میل | دخالت فقط وقتی که لازمه (قانون کار و …) | آزادی اقتصادی + عدالت اجتماعی |